تبیین الگوی قرآنی چگونگی تقدم «شهادت نفسی» بر «شهادت فعلی» در مکتب شهید سلیمانی بر اساس روش داده بنیاد

نویسندگان

1 دکتری مدرسی معارف اسلامی، دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی، دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی، دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

یکی از آموزه‌های مکتب شهید سلیمانی تقدم «شهید بودن» بر «شهید شدن» است. این آموزه برخاسته از مفاهیم دینی است و پژوهش حاضر به دنبال تبیین مؤلفه‌های قرآنی «شهید بودن» در مکتب شهید سلیمانی بر اساس روش داده بنیاد است تا چرایی و چگونگی تقدم «شهادت نفسی» بر «شهادت فعلی» تبیین گردد. مراد از شهادت نفسی، قتل هوای نفس فی سبیل الله و مراد از شهادت فعلی، قتل جان فی سبیل الله است. از این رو، با بررسی آیاتی از قرآن کریم در مورد شهداء،  همه‌ی ویژگی‌های ایشان استخراج، کدگذاری، مقوله بندی و در نهایت مؤلفه‌های قرآنی «تقدم شهید بودن بر شهید شدن» اصطیاد شد. از نتایج این پژوهش، کشف مؤلفه‌هایی است که در صورت رعایت آنها، «شهادت نفسی» برای انسان حاصل شده و در صورت استمرار انسان را در مسیر دریافت موهبت مقام «شهادت فعلی» قرار می دهد. مجموعه‌ای از شرایط علی و زمینهای منجر به اتخاذ راهبردهای خاص رفتاری در زندگی کشته شدگان در راه خدا می‌گردد، که قتل فی سبیل الله تنها یکی از پیامدهای آن است. بنابراین، راه «شهادت فعلی»، جز از طریق »شهادت نفسی» نیست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the Qur’anic Pattern of How “Spiritual Martyrdom” Takes Precedence over “Current Martyrdom” in the School of Shahīd Suleimānī Based on Grounded Theory Approach

نویسندگان [English]

  • Zahra Alimoradi 1
  • Mahtab Eydi 2
  • Zeynab Thamani 3
1 PhD in Islamic Education, Faculty of Education and Islamic Thought, University of Tehran, Tehran, Iran
2 PhD Student, Faculty of Education and Islamic Thought, University of Tehran, Tehran, Iran.
3 PhD Student, Faculty of Education and Islamic Thought, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

One of the teachings of the school of Shahīd Suleimānī is the precedence of “being a martyr” over “becoming a martyr”. This doctrine arises from religious concepts. The present study seeks to explain the Qur’anic components of “being a martyr” in the school of Shahīd Suleimānī based on Grounded Theory Approach to explain why and how “spiritual martyrdom” takes precedence over “current martyrdom [Mujāhid]”. The meaning of self-martyrdom is the killing of the pasein for the sake of Allah (SWT) and the meaning of the current martyrdom is the killing of the body for the sake of Allah (SWT). Therefore, by examining verses from the Holy Qur’an about the martyrs, all their characteristics were extracted, coded, categorized, and finally the Qur’anic components of “the priority of being a martyr over becoming a martyr” were learned. One of the results of this research is the discovery of the components that, if observed, “spiritual martyrdom” is obtained for human beings and, if continued, puts human beings on the path of receiving the gift of “current martyrdom”. A set of causal and grounded conditions leads to the adoption of specific behavioral strategies in the lives of those were killed in the way of Allah (SWT), of which murder for the sake of Allah (SWT) is only one consequence. Therefore, the way of “current martyrdom” is only through “spiritual martyrdom”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qāssim Suleimānī
  • To live as a martyr
  • Degrees of martyrdom
  • Conditions needed to be martyred
  • Grounded Theory Approach

مراجع

قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی، (1373)، قم: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
استراس، آنسلم؛ کوربین، جولیت ام، (1390)، اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویه‌ها و شیوه‌ها، ترجمه بیوک محمدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
الجر، خلیل؛ فاخوری، حنا، (1393)، تاریخ فلسفه در جهان اسلام، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
جلالی، حسین، (1380)، درآمدى بر بحث بینش، گرایش، کنش و آثار متقابل آنها، نشریه معرفت، شماره 50.
جوادی آملی، عبدالله، (۱۳۷۸)، تفسیر تسنیم، قم: ‌اسراء.
جوادی آملی، عبدلله، (1396)، تفسیر قرآن کریم، تدوین عبدالکریم عابدینی، قم: اسراء.
حسینی خامنه‌ای، علی، بیانات در دیدار رئیس جمهوری و  اعضای هیأت دولت، در تاریخ 5 شهریور ۱۳۸۰، پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنه ای (مدظله العالی) – مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب،  https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?sid=3&npt=7&aya=169
خنیفر، حسین؛ مسلمی، ناهید، (1396)، اصول و مؤلفه‌های روش‌های پژوهش کیفی، تهران: انتشارات دانش.
سلیمانی، قاسم، (1395)، کنگره ملی 8 هزار شهید استان گیلان، خبرگزاری گیلانستان، کد خبر: 45608، تاریخ انتشار: 15 دی 1398، http://www.gilanestan.ir/?p=45608
صلیبا، جمیل، (1366)، فرهنگ فلسفی، ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی، تهران: انتشارات حکمت.
فعالی، محمدتقی، (1397)، مؤلفه‌های سبک زندگی اسلامی، قم: موسسه فرهنگی، هنری دین و معنویت آل یس.
فقهی زاده، عبدالهادی؛ لزگی، علینقی، (1393)، مؤلفه های بینشی و روشی مدیریت نظامی در نهج البلاغه، بصیرت و تربیت اسلامی، سال یازدهم، شماره 29، ص 1-20.
قرائتى، محسن، (1388)، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن.
الکسیس کارل (1387)، نیایش، ترجمه علی شریعتی، تهران: دفتر تدوین و تنظیم مجموعه آثار معلم شهید دکتر علی شریعتی.
منابع عربی
ابن بابویه، محمدبن علی، (1376)، الأمالی (للصدوق)، تهران: کتابچی.
ابن بابویه، محمدبن علی، (1413ق)، من لایحضره الفقیه، محقق علی اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن سینا، حسین ابن عبدالله، (1403ق)، الإشارات و التنبیهات مع المحاکمات، شرح نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد و قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، قم: دفتر نشر الکتاب.
ابن شاذان، محمد بن احمد، (1407ق)، مائة منقبة من مناقب أمیر المؤمنین و الأئمة، مصحح مدرسه امام مهدى علیه السلام، قم: مدرسة الإمام المهدى عجّل اللة تعالى فرجة الشریف.
ابن عربی، محمدبن علی، (1410ق)، رحمة من الرحمن فی تفسیر و اشارات القرآن، محقق محمود محمود غراب، دمشق: مطعبه نضر.
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (1408ق)، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن‏، مشهد: آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهشهاى اسلامى.‏
ابوحیان، محمد بن یوسف، (۱۴۰۳ق)، تفسیر البحر المحیط، بیروت: دارالفکر.
حویزی، عبدعلى بن جمعه‏  (1415ق)، تفسیر نورالثقلین، قم: اسماعیلیان.
زمخشری، محمودبن عمر، (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل‏، بیروت: دار الکتاب العربی‏.
السیوطی،عبدالرحمن بن ابى‏بکر (1404)، الدر المنثور فى التفسیر بالماثور،  قم‏: کتابخانه عمومى حضرت آیت الله العظمى مرعشى نجفى( ره‏).
شبّر، سید عبدالله، (۱۴۱۲ق)، تفسیر القرآن الکریم، بیروت: دارالبلاغة للطباعة و النشر.
صادقى تهرانى، محمد، (1406ق)، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنة،‏ قم: فرهنگ اسلامى.
طباطبایى، محمدحسین، (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
طبرسى، فضل بن حسن‏، (1372)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن‏، تحقیق محمد جواد بلاغى‏، تهران‏: انتشارات ناصر خسرو.
طوسی، محمد بن حسن، (بیتا)، التبیان فی تفسیر القرآن، مصحح احمد حبیت عاملی، مقدمه نویس محمد محسن آقا بزرگ تهرانی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
عیاشى، محمد بن مسعود، (1380ق)، التفسیر (تفسیر العیاشی)، تهران: مکتبة العلمیة الاسلامیة.
فخر رازی، محمد بن عمر، (1420ق)، التفسیر الکبیر(مفاتیح الغیب)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
قرطبی، محمدبن احمد، (۱۹۶۷م)، الجامع لاحکام القرآن، بی­جا: بی‌نا.
قمى، على بن ابراهیم، (1363)، تفسیر القمی، قم: دار الکتاب.
کلینى، محمد بن یعقوب، (1407ق)، الکافی، تهران: الإسلامیة.
مازندرانى، محمد صالح بن احمد، (1382ق)، شرح الکافی - الأصول و الروضة (للمولى صالح المازندرانی)، مصحح ابوالحسن‏ شعرانى، تهران: المکتبة الإسلامیة.
منابع انگلیسی
Allan, George, (2003), A critique of using grounded theory as a research method, Electronic Journal of Business Research Methods, Volume 2, Issue 1, pp. 1-10.
Corbin, J., & Strauss, A. (1990), Grounded Theory Research: Procedure and Evaluative Criteria. Qualitative Sociology, Vol. 13, No. 1, 1990.
Sato Hidenori, (2019), Using grounded theory approach in management research, Annals of Business Administrative Science, pp. 1-10, http://doi.org/10.7880/abas.0190326a
Walliman, Nicolas, (2011), Research Methods- the basics, the USA: Routledge.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار