اخلاق امید؛ الزامات و پیامدهای "امید صادقانه" با نظر به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی

امید، از جمله مؤلفه­های محوری در سخنان مقام معظم رهبری، به ویژه در بیانیه گام دوم انقلاب است، ایشان در این بیانیه از دو عنصر «امید صادق و متّکی به واقعیّت‌های عینی» و «امید کاذب و فریبنده» سخن گفته‌اند. سؤال این است که ایشان کدام نوع امید و امیدآفرینی را با چه شرایط و الزاماتی امید صادق و چه امیدی را کاذب می­دانند. فرضیه تحقیق این است که رهبر ابنقلاب مطابق با روایات اسلامی و سنّت دینی، الزامات و آدابی را برای امیدآفرینی در جامعه مد نظر دارند که در صورت بی­توجّهی به آنها، فرایند و روش­های امیدآفرینی ممکن است مضرّاتی چون آسوده­دلی و بی­خیالی، یأس و آرزواندیشی نامعقول، بهره­وری دشمنان از پروژه ناامیدسازی، و ایجاد روان­پریشیِ ناشی از تحقق نیافتن آرزوها را در بین لایه­های جامعه و اقشار مختلف مردم، در پی داشته باشد. تفحّص در متون روایی و دیدگاه رهبر معظم انقلاب نشان می­دهد که، مقرون بودنِ امید با عمل، توحیدی بودن، همگام بودن با خوف، واقع­بینانه بودن و... از جمله آداب امیدآفرینی و ایجاد روحیه امید است که می­توان براساس آنها از امید صادقانه سخن گفت. از این رو، مسئولان نظام و آحاد مردم باید از امیدبخشی‌های نامعقول و واهی، امیدهای کاذب و غیر مبتنی بر واقع، و امیدآفرینی­های مقطعی و مصلحت‌اندیشانه­ پرهیز کنند تا جامعه بتواند در مسیر صحیح پیشرفت گام بردارد.