انقلاب اسلامی و تقابل با نئولیبرالیسم فرهنگی انقلابی گری درسه گانه جامعه، فرهنگ و هویت

چکیده

دو گفتمان «مقاومت» و «مصالحه» از ابتدای انقلاب اسلامی حضور اجتماعی فعال داشته‌اند؛ اما نسبت این گفتمان‌ها با انقلاب اسلامی چیست؟ در نگاه رهبر حکیم انقلاب، شاخص‑های پنج‌گانه انقلابی‑گری مبین این معناست که علاوه بر انسان انقلابی (انقلابی بودن و انقلابی ماندن)، مقوله انقلابی شدن نیز اهمیت بسیار دارد. این مسئله در گام دوم ضرورتی دو چندان می‑یابد؛ زیرا اولاً انسان‌ها طیفی از نیازهای اولیه و ثانویه (طبعی محض و فطری) دارند و مبتنی بر ارزش‌ها و آرمان‌های خویش، افکار و افعال‌شان را در پاسخ به نیازها شکل می‑دهند. ثانیاً جریان نئولیبرالیسم فرهنگی با فعال کردن ظرفیت‌های رسانه‑ای و برای تهاجم و نفوذ فرهنگی همواره سعی در تحویل ارزش‌ها و آرمان انقلاب اسلامی دارد. در این راستا بین نیازهای طبعی و آرمان نئولیبرالی پیوند برقرار می‌کند و سعی در تغییر هدف انقلاب و تنازل از آرمان‌ها در توده مردم دارد. از این نظر، عصر نئولیبرالیسم عصر تنوع و تلون نیازهای مادی است: عصر سلطه ایماژها بر واقعیت، عصر اصالت یافتن مجازها به جای واقعیت، عصر پوشاندن نیازهای فطری با نیازهای طبعی! راه‌حل چیست؟ مقابله با جریان نئولیبرالی و گفتمان مصالحه در سه سطح محقق می‑شود: سطح بیرونی (نهی از منکر) یعنی تغییر اجتماعی در جهت تغییر کنشی، عینی و دقیق که در این سطح، رویکرد منعی غلبه دارد مثل مقابله با آسیب‑های اجتماعی. سطح میانی (امر به معروف) یعنی تغییر فرهنگی برای تغییر ارزش‌ها، هنجارها، افکار و اندیشه‑ها که در این سطح، رویکرد داعی غلبه دارد مانند فعالیت‑های تبلیغی‑ـ‑ فرهنگی. سرانجام سطح درونی که به عنوان غایت فرایض اجتماعی، تغییر هویتی برای استحکامات هویتی است که هسته مرکزی گفتمان انقلاب اسلامی را شکل می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

انقلاب اسلامی و تقابل با نئولیبرالیسم فرهنگی انقلابی گری درسه گانه جامعه، فرهنگ و هویت