نظام سازی فقه اقتصادی در تمدن اسلامی

مجموعه گزاره‎های دین اسلام حاکی از وجود اصول و قواعد نظام‎ساز در همۀ مؤلفه‎های مهم حیات بشری می‎باشد. دین اسلام، هم در حوزۀ متافیزیک و معرفت‎شناسی و هم در حوزۀ رفتارهای فردی، خانوادگی و اجتماعی دارای ظرفیت‎های مهم تمدن‎ساز است. از منظر فقه تمدن‎محور شیعه، یکی از حوزه‎های مهم زندگی انسان، حوزۀ اقتصادی است. این مقاله که با روش توصیفی- تحلیلی نوشته شده، به بررسی رفتارهای نظام‎ساز اقتصادی و حجیت‎یابی آن‎ها از منظر فقه شیعه می‎پردازد.
در این پژوهش بعد از مفهوم‎شناسی نظام‎سازی، فقه، نظام اقتصادی، تمدن، به ویژگی‎های عمومی و اصول و قواعد پویا، انعطاف‎پذیر و جهان شمول اقتصادی فقه شیعه از آیات و روایاتی که در رابطه با ثروت و سود است، پرداخته شده است. در ادامه مباحث مهم ضابطه‎مندسازی، جهت‎دهی تولید، توزیع، مصرف و ترویج درآمدهای مشروع بررسی شده. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که فقه شیعه دارای نظام بسیار مستحکم اقتصادی است.
در این مقاله جهت تحقق تمدن اسلامی، توجه به راهبرد اقتصاد ولایت‎محور، اقتصاد مقاومتی، قرض‎الحسنه بدون ربا و اقتصاد دانش‎بنیان توصیه شده است.