تبیین مدل مفهومی جایگاه بازدارندگی شبکه ای در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال رژیم صهیونیستی؛ بررسی موردی حزب الله لبنان

وقوع انقلاب اسلامی ایران زمینه­ساز تحولاتی شگرف در ژئوپلیتیک غرب آسیا و معادلات سیاسی و امنیتی این منطقه شد. نشانه­شناسی تحولات دهه اخیر منطقه غرب آسیا گویای این واقعیت است که رژیم صهیونیستی بیشترین خطر را از ارتقای منزلت ایران در منطقه احساس می‌کند­ و دائم با طرح مواضع ضد ایرانی‌ـ شیعی سعی دارد گفتمان‌های «ایران‌هراسی» و «شیعه‌هراسی» را به عنوان کانون‌های اصلی پارادایم امنیتی و سیاسی منطقه تثبیت کند. در این میان شکل‌گیری ژئوپلیتیک نوین شیعه[1] با محوریت ایران اسلامی و کنش‌گری فعال گروه­هایی مانند حزب‌الله لبنان بر نگرانی‌های این رژیم افزوده است. ژئوپلیتیک شیعه در سال‌های اخیر، پس از فتوحات جبهه مقاومت در کشورهای سوریه، عراق، لبنان و یمن، بیش از پیش اهمیت یافته است. تردیدی نیست که شکل‌گیری حزب‌الله لبنان به عنوان یکی از اهرم‌های مهم سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در این منطقه در ایجاد و تثبیت ژئوپلیتیک نوین شیعه نقشی اساسی داشته است. نوع نقش­آفرینی حزب‌الله لبنان در سیاست خارجی ایران، با بهره­مندی از رویکردهای مختلف روابط بین‌الملل قابل تبیین است؛ با این حال شواهد موجود حکایت از آن دارد که آموزه­های موسوم به بازدارندگی شبکه­ای بهتر از رویکردها می­تواند جایگاه این گروه را در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با رژیم صهیونیستی تبیین کند. با توجه به اهمیت این موضوع، در این مقاله با کاربست روش توصیفی‌ـ تحلیلی و استفاده از داده­ها و اطلاعات کتابخانه­ای تلاش شده است جایگاه حزب­الله در سیاست منطقه­ای جمهوری اسلامی ایران با بهره­مندی از آموزه­های بازدارندگی شبکه­ای مورد بررسی قرار گیرد. یافته اصلی مقاله حاکی است جمهوری اسلامی ایران با ایجاد این گروه توانسته در مواقع مختلف از ظرفیت‌های آن برای ممانعت از تجاوزات رژیم صهیونیستی و قدرت‌های بزرگ بهره‌برداری کند. این مسئله­ در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی نیز مورد تأکید قرار گرفته است.[2]



[1] . ژئوپلیتیک نوین شیعه به مفهوم امتداد جغرافیای سیاسی پیروان مذهب شیعه در بخش­هایی از لبنان، سوریه، عراق، عربستان، کویت، بحرین، افغانستان، پاکستان و هندوستان با هارتلندی ایران است.


[2] . گفتنی است در یکی از محورهای مهم بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی بر ضرورت حفظ ماهیت استقلال­طلبانه انقلاب اسلامی در برابر ابرقدرت­ها و سایر دشمنان انقلاب که بدون تردید اصلی­ترین مصداق آن دشمنی رژیم صهیونیستی است، تأکید شده است.