امر مقدس و بزرگداشت اجتماعی-سیاسی بدن؛ مطالعه جامعه شناختیِ تشییع سردار شهید سلیمانی

نویسنده

استادیار جامعه شناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

بدنِ سیاسی ناظر به امر مقدس، و بزرگداشت آن بیش از همه در تاریخ ادیان ابراهیمی و مفهوم "شهید" مورد توجه بوده است. مدرنیته آن را از کنترل مسیحیت خارج و مفهوم بدن سیاسی را تکثیر کرد. در اسلام نیز مفهوم شهید و بزرگداشت آن از مهمترین مناسک است که در ترکیب با مولفه‌ی "ملیت" مدرن ابعاد جدیدی یافته است. تشییع سردار شهید سلیمانی یکی از گسترده‌ترین مناسک بزرگداشت‌ متأخر است. هدف پژوهش حاضر، کشف و واکاوی دلالت های اجتماعی و ابعاد نمادین مشارکت گسترده در این مراسم است. روش تحقیق حاضر کیفی است که با مشارکت 17 نفر (مشارکت کننده در مراسم سردار سلیمانی، و صاحبنظر در این زمینه) انجام شد. نتیجه تحقیق نشان داد که تشیع سردار سلیمانی در بستری از برهم‌کنش‌های اجتماعی و سیاسی کشور، منطقه و جهان شکل گرفت که به بازتولید همبستگی اجتماعی انجامید. این مراسم، در پیوستاری از مفاهیم متافیزیکی (اراده و سنت الهی) تا کنش سیاسی برساخت می‌شود. بنابراین، اگر چه "شهید" یک کنش دینی را در چارچوب نوعی حرکت ارزشی-عقلانی خود دنبال می‌کند، اما بزرگداشت وی دربرگیرنده دلالت‌های دینی، اجتماعی، سیاسی و از جمله اعتراض است. چهار مضمون رخداد ناب و کنش برین، قدردانی اجتماعی، هویت و بازاندیشی، و اعتراض نمادین در این پژوهش احصاء شد. برای محقق، جنبه‌ی نمادین این تشییع، که نوعی اعتراض به مدیریت و حکمرانی کشور است، اهمیت دارد؛ چرا که مرتبط با همبستگی اجتماعی است که در این مراسم بازتولید شد. فرض محقق نشنیده شدن این اعتراض توسط نظام حکمرانی بروکراتیک و فرسوده است. مبتنی بر این فرض، پژوهش با یک سؤال باز و بسیار مهم پایان می یابد که پیامدهای دیده و شنیده نشدن این اعتراض چیست؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The sacred affair and the socio-political commemoration of the body; Sociological study of the martyr Qassem Soleimani's funeral

نویسنده [English]

  • Ahmad Kalate Sadati
assistant professor at the Department of Sociology, Yazd Univesrity, Yazd, Iran
چکیده [English]

The political body overseeing the sacred, and its glorification, has been most important in the history of the Abrahamic religions based on the concept of "martyr." Modernity took it out of the control of Christianity and reproduced the concept of the political body. In Islam, the concept of martyrdom and its commemoration is one of the most important rituals that has found new dimensions in combination with the modern nationality component. The funeral of General Soleimani is one of the most widely celebrated rituals of the late period and the aim of the present study is to discover and analyze its social meanings and symbolic dimensions. For this purpose, qualitative analysis was performed with 17 people. The result of the research showed that General Soleimani's funeral was formed in the context of social and political interactions in the country, the region and the world, which led to the reproduction of social solidarity in Iran. This funeral rites are constructed in a continuum from metaphysical concepts to political action. According to the results, although the "martyr" pursues a religious action within the framework of some kind of value-rational movement, his funeral includes religious, social, political implications, including protest. The four themes which are pure event and action, social appreciation, identity and rethinking, and symbolic protest were explored in this study. For the researcher, the symbolic aspect of this funeral, which is a kind of protest against the management and governance of the country, is important; because it is related to the social solidarity that was reproduced in this funeral ceremony. The researcher assumes that this protest has not been heard by the bureaucratic system. Based on this assumption, the research ends with an open and very important question: what are the consequences of not seeing or not hearing this protest?

کلیدواژه‌ها [English]

  • political body
  • sacredness
  • martyr
  • symbolic protest
  • General Soleimani funeral